سرای حلمی

بر زمینم تو مخوان، سیر کنم جای دگر
ناز من هیچ مکش، عشوه‌ی من هیچ مخر
 
نفس روح کشم، خاک زمینم منما
جلوه‌ی یار کنم، تاب مداری منگر
 
مرگ را بی‌سببی هر دم و بی‌وعده زنم
ملک‌الموت غلامم دم هر شام و سحر
 
ساغرم جام جهان، خانه‌ی من میکده‌هاست
سوی من هیچ میا، در پی من هیچ مپر
 
ساقی ار نام دهد از دم پیمانه مرا
الفت باده چنین است، چه داری تو خبر
 
طالع از صوت نکو شد که چنین رقصان است
حرص پیمانه مزن، هی طمع بخت مبر
  
حلمی از راه دگر آمده، زو هیچ مپرس
رود از راه دگر آمده از راه دگر

باید به پرده رفتن، جام خطر کشیدن
از جامه‌ها گسستن، بی جامه پر کشیدن

باید به جنگ من‌ها با عقل در فتادن
بر کلّ هستی خویش خطّ حذر کشیدن

کشور به کشور از خود باید برون نشستن
تاریخ خویشتن را از خود به در کشیدن

این گونه رنج بردن مر رخصت شفا نیست
باید که هیکل درد هر شب به بر کشیدن

گر راحتی بخواهی زین چارمیخ وحشت
باید بسان آتش بی خویش سر کشیدن

جام خدا چو خواهی شب تا به شب چو حلمی
بار همه جهان‌ها باید چو خر کشیدن

حال سوزان من و عشق به پایان نشود
آب از سر بشد و کار به قرآن نشود

گله‌ام کشت که با خلق چرا قصّه کنی
خاطر عشق که فرخنده به میدان نشود

عقل جادو‌زده‌ی حیله‌گر حلقه‌فروش
دید جان من و فهمید پریشان نشود

رحمت خاص تو جز مرهم مجروحان نیست
ورنه با هر گده‌ای صحبت جانان نشود

رمز گفتیم و کسی قفل سخن را نگشود
گرچه از سوختگان راز تو پنهان نشود

چند روزی که به جاروکشی معبد زرّین تو رفت
کس ندیدم ز نوازشگری مهر تو گریان نشود

دل دیوانه که از صد خم معراج گذشت
دگر آن کودک پیش از دم طوفان نشود

حکم عشّاق قصاص است و قصاص است و قصاص
جان چو صد بار ز تن در نرود جان نشود

شغل ما خوابروان عقل گمانی نبرد
تا که چون حلمی از این سلسله جنبان نشود

فتنه‌اندیشان به عالم منترند
این جماعت هر دو روشان یک خرند

بی‌هنر، بی‌کار و در اتلاف عشق
یک‌نفس در عوعو و در عرعرند

گرچه سگ بالاتر از این ناکسان
گاو و خوکان جملگی زیشان سرند

لاجرم تمثیل شد همکار وصف
تا بدانی این ددان چون محشرند!

بنده‌ی حرف‌اند و شاه وِروِرند
واعظ خیرند و در صحنه شرند

یک زمانی بی‌زمانی عاقبت
از سر خلقان چو مستی می‌پرند

باید این چرخ عبث دوری زند
تا تمام آید حروفی که برند

حلمی این مستی بی‌پایان خوش است
این خران هستند و روزی بگذرند

موسیقی: Parov Stelar - Catgroove

آه بس آفت از این حضرت و آقا گفتن 
راه پایین زدن و حضرت والا گفتن

وه که زین گفت عجب سمّ و بلایا خیزد
پوچی خویش به هر گوش و زوایا گفتن

این همه نقل که از سایه‌ی نیکان دارند
وین همه قول به پیدا و خفایا گفتن

جان تو خسته نشد زین همه ورّاجی‌ها؟
زان دهان کف بنیامد ز سجایا گفتن؟

تو چه‌ای پس تو که‌ای در ره بالارفتن؟
تو به پندار خوشی زین همه هاها گفتن؟

ای عجب دوزخ از این قوم به تک بگریزد
دیو و دد جامه درد زین همه بیجا گفتن

پشت منبر به در آمد به بیابان گم شد
که دگر هیچ نبیند ز پر و پا گفتن

حضرت حق به دمی نادم از این خلقت شد
که تویی بنده چنین پست ز پروا گفتن

تلخ خندید دل خسته ز ویرانی‌ها
حلمی و جام می و این همه رسوا گفتن

موسیقی:‌ Francesco Cavalli - La Rosinda, Act3

قل حق می‌زند جان مخمّر 
تو این دیدی و من آن مخمّر 

تو با مستان به ظاهر حکم کردی
ندیدی هست پنهان مخمّر

ندیدی جوشش آن روح رقصان
سرور پاک چرخان مخمّر

تو را با خودخوشی بیچاره‌ای کرد
رها از قول و پیمان مخمّر

چنین آزادی‌ای ننگ است یا رب
مبادا هول هجران مخمّر

سزاوارم به یک جام عدم‌گیر
سر زاهد زنم چان مخمّر

شریعت خواندم و جامی نگیراند
طریقت راندم از کان مخمّر

حقیقت‌پیشه‌ای بی‌جامه آزاد
چنین باشم به قرآن مخمّر

بیا حلمی سرای باده وجد است
بچرخان جان و دامان مخمّر

روز ما چون شب شد و شب همچو روز
ای خوش این فانوس سرخ کورسوز
سینه‌ شد میخانه‌ی اندوه‌کوب
دل ببین این ساغر گیتی‌فروز

حلمی

خواب چه مانده‌ای دلا؟ وا چه نشسته‌ای؟ بیا!
مال و منال وا نه و هی تو بنال ناله‌ها
 
خوش برو در میانه‌ها ساز کن آسمان خود
تکیه تکان و عور شو، من تو و آسمان مرا
 
بر شو از این جهان غم، قاره‌ی وام و نام و نم
چرخ به چرخ و دم به دم از تن و جامه‌ها بر آ
 
تا که نهان نمایدت ثروت و آستین زر
سکّه‌ی باده خرج کن تا چو خدا کند تو را
 
تا که کرانه بشکنی ساق شب و غرور دد
عشق فسانه می‌شود باز ز جان آسیا
 
بخت دوباره می‌دمد از نفس کلام تو
ز پست‌جلگه‌ی خزر به آفتاب استوا
 
تو آسمان روشنت بخوان به حشمت نهان
قدم کشان و تیغ کش به این چراگه چرا
 
غزل‌فشان، ترانه‌خوان برو به جان و دیدگان
سلام کن به خستگان، به جام‌های در خفا
 
ببین که عاشقان من به خون خویش خفته‌اند
به عشق‌های نا‌به‌ره، به رحم‌های نا‌به‌جا
  
تو سهل گیر و کارها به جام باده وارهان
سکوت صخره‌ای شکن، بخوان ترانه حلمیا

چه کوچک می باید بود که بر تخت سترگ قدرت جا شد، و چه بزرگ که بر سر سوزن عشق.

حلمی

امشب چو حق زنده می داده به خیراتی
مست است و خراباتی این روح سماواتی
 
از مغرب پیمانه جان را خبری آمد
آن عالم ناپیدا دیدیم به اصواتی
 
دیدیم همه حلقه در بند و به تاراجند
گفتم که چه باشد این، صد کیش و دو صد ماتی
 
بگذشت سویم پنهان، گفتم به کجا ای جان
پاسخ بده آنم را بنشین تو به ساعاتی
 
بنگر همه در خوابند، بی آینه می‌تابند
خواهند تو بت باشی گردند به طاعاتی
 
گفتا علف هرزند، یک سایه نمی‌ارزند
امّا دم حق باشد این سایه‌ی سقراطی
 
گفتم همه اسرارت بفروخته‌اند اینان
منگند و پریشانند این ملّت قرقاطی
 
گفتا که نه اسراری در خور بگویم‌شان
اینان همه دلشادند با خواب و عباداتی
 
آیند و روند اینان چون خانه‌ی بی‌بنیان
ریزند به تردیدی عمران خراباتی
 
برخاست دو جام آورد، آن حرف تمام آورد
من مست شدم آخر زین حرف نهایاتی:
  
حلمی نهان‌پیما! دنیا به چه می‌ارزد؟
ما را نه غم عالم، نی شادی امواتی

موسیقی: James Newton Howard - Solomon Vandy

قلب عاشق محفل آیینه‌هاست
نی سرای انتقام و کینه‌هاست

کودکان کینه‌ای را بنگرید
غرب و شرق هر سوی عالم منترید

در دهان دوزخ و فکر بهشت؟
بِدرود طوفان هر آنکه باد کشت

بی هنر هر کس به راه زور رفت
کور و کر خود پای خود در گور رفت

بشنوم آغاز یک پایان سخت
نور بینم بعد از این توفان سخت

مردم دل در پناه عشق باد
سرسلامت هر که راه عشق باد

از درون دل تمدن‌های ناب
بر شود، نی از سران منگ خواب

این سران با آن سران همدست کین
هر دو سر از یک تن و از یک زمین

لیک این هر دو در تبعید عشق
هر دوشان در هر دمی در دید عشق

تا که خیزد زین تنور خیر و شر
سوی حق عزمی کند شوریده‌سر

این جهان شد آزمون آدمی
تا بخیزد زین تبار دمدمی

دل بداند در درون سینه چیست
جنس قلب عاشق بی‌کینه چیست

تا بداند زندگی رقصیدن است
بهر حق مخلوق را بخشیدن است

عاشقی، این پیشه‌ی مردان حق
مردگی هم شغل این پیران لق

تو دلا در خدمت حق زنده شو
نور شو! خورشید شو! تابنده شو!

حلمی

موسیقی: Jah Khalib - Medina

آتش جهل است این ای نازنین
هیزمش خشم و عتاب و کبر و کین

پای عاشق نیست دام انتقام 
ای بشر! ای سست‌خوی بی‌قوام!

کی شود زنجیر خشمت منفصل؟
کی کجا با عشق گرددی متّصل؟

تا کجا انکار حق، بیدار شو! 
تا کجا بی عشق، سوی یار شو!

ای معطّل در میان فرقه‌ها
نیست این عالم جهان فرقه‌ها

ای بشر تو اشرف عالم نه‌ای
زین که می‌بینم نه تو آدم نه‌ای

فرق تو با دیگران در عشق و بس
ورنه حیوان به ز تو با این هوس

ای خدایان غرورِ استوار
در نهایت این تکبّر نیست یار

این تکبّر سر زند ناغافلی
ناگهان بینی که با سر در گِلی

سرکشان را دلکشان آدم کنند
هر که آدم می‌نشد را کم کنند

سوی انسان این تبار خون و آه
صدهزار از عاشقان از جان ماه

کار دل در حکم کار آتش است
خود بسوزد جان عالم را خوش است

جان عالم جمله جان یار ماست
این چنین یاری که از جان خداست

جسم انسان روح حق را نوش کرد
روح حق این خشم‌ها خاموش کرد

نزد عاشق هر که گوید ز انتقام
خود براند عشق او را سوی دام

مرد عاقل نزد خود بس زیرک است
مرد دل داند که او یار شک است

یار شک از حق نفهمد هیچ بار
کار شک کار سر است این نیست کار

پس شما ای رهروان زندگی
جانتان بادا به جان زندگی

در امان از توف شرّ و مرگ بد
در امان باشید از کبر و حسد

بهرتان حق نغمه‌های تازه کرد
آرزوی وجد بی‌اندازه کرد

جام‌ها در نام حق بالا برید
نام حق زین چرخ لق بالا پرید

حلمی