سرای حلمی

ما در این خانه مقیمان دلیم
پیش و پس را کشته در جان دلیم

نیست با ما نی زمان و نی مکان
سوی ما گردی؟ به پنهان دلیم

حرف با ما بی زبان در خویش زن
گوشهای روزگاران دلیم

کار ما را بی بدن در روح بین
در بدن هم از سواران دلیم

هم گم‌ایم از خویش و هم از دوستان
مَه‌فروپوشیده یاران دلیم

اینِ عقل و دین به هر سو ریخته‌ست
آن بجو ای جان که ما آنِ دلیم

گرچه با شاهی و ماهی شوکت است
برکت ما این که دربان دلیم

حلمی از این رازها با خویش گفت
تو شنیدی، گو ز خویشان دلیم

از واحه‌ی انسانی تا قاره‌ی یزدانی
آن عشقْ پشیمانی، این عشقْ پریشانی

این عظمتِ لا در هیچ، این موجِ سراینده
این هستیِ در تغییر در بوته‌ی زروانی

زان سایه گذر کردم تا نور شدم یکسر
در نور شدم آخر بی سایه‌ی ایمانی

بی‌سایه و بی‌باور هر لحظه بتی در بر
هر لحظه بتی دیگر بشکسته به آسانی

با جان می‌آلودم یک لحظه نیاسودم
می‌نوشم و می‌رانم در اطلس توفانی

موج عدمم بنگر، اوج قدمم بنگر
آن سویْ ضعیفانی، این سویْ حریفانی

تا پی نکَنَم از خود جاویده نخواهم شد
یابیده نخواهم شد بی تابش پنهانی

حلمی فلکم بنگر، بی هول و شکم بنگر
آنسویِ شب آدم، آنسویِ مسلمانی

امروز بر آنم که تا وصل دگر خیزم
آن وصل نهانی را در خون جگر بیزم

امروز بر آنم تا بی‌ مشغله بنشینم 
بیخودشده دیگربار صد مشعله انگیزم

بر چشم جهانگیرم ابروی دگر گیرم
یک روی دگر گیرم با خلق بیامیزم

در سایه روم ناگه، در ظلمت شب‌ آگه
بیراه‌نشینان را بر راه بیاویزم

گر بر شده بر پرده رویای برآورده
روح است که می‌بارد از خامه‌ی تب‌ریزم

حلمی ره میخانه بنموده به ویرانه
بر باد روم اینجا از باده نپرهیزم

این گردش چرخ ناگهانی
این رایحه‌ی خوش‌‌ نهانی

این ره که گذر به هیچ دارد
تا هیچکسان آسمانی

زین خطّه وصال روح پاشد
زین روح دوتن تو هیچ دانی؟

بنشین و مجهّز از میان شو
برخیز که وقت پاسبانی

بادا که کنون به دست آید
بادی ز سرای لامکانی

بر باد و روان به منزل خویش
بشنوده سرود خسروانی

پیمان نویی ز مهر بسته
حلمی به نوای جاودانی

دروغ آمد که دامانم بگیرد
زمین و خانه و جانم بگیرد

دروغ ارچه زمین و خانه بگرفت
نبتوانست آسانم بگیرد

چو جان از گوهر ناب الهی‌ست
به قحطی مُرد تا آنم بگیرد

سخن از حشمتِ فردوسِ روح است
به گاهِ خشک بارانم بگیرد

زبان راستی در کام دارم
چو رزم آید نگهبانم بگیرد

به مُلّاتازی و بیگانه‌سازی
که بتوانست پنهانم بگیرد؟

از آن پنهان بخیزم کوی تا کوی
جهان را گوی رخشانم بگیرد

حجاب اهرمن بر صورت نور
بسوزانم که جانانم بگیرد

به نام عشق، حلمی چامه بسرود
ز ایران تا انیرانم بگیرد

تأمّل کن کلام عاشقان را 
سلامی ده سخنهای نهان را

میانِ پرسش و پاسخ زمینی‌ست
خمش بنشین و پیدا کن میان را

بدان کشور رو که جز تو در آن نیست
بدین مقصود پیدا کن یکان را

سر عاشق ورای آسمانهاست
دلش در سینه می‌کوبد زمان را

سری نو بهر دل باید بیفراشت
دلی دیگر بباید ساخت آن را

ببخشد خاصه آب زندگانی
بر آن تشنه‌ که بخشد آب جان را

مگو جز حقّ و جز نیکی میندیش
اگر چه این نباشد مردمان را

به حلمی صبحدم آن بی‌نشان گفت
به آتش راست کردی این زبان را

از کوره گذر کردم، جز عشق نیاوردم
آن کوره دم دل بود، این عشق رهاوردم

تو نیز گذر می‌کن از این شب انسانی
می‌سوز و مگو داغم، می‌لرز و مگو سردم

این هیمنه می‌سوزد تا عشق بیفروزد
بی عشق نمی‌گردد این چرخ عدم هر دم

او راه تو بگشاید، این درد نمی‌پاید
این درد از اینت که پالوده شوی از غم

دل سوزِ شکر دارد، از غیب گذر دارد
آن راه دگر دارد تا وصل کند پرچم

هان تا که میندیشی از دوری و مهجوری
این درد که می‌بینی یک آن دگر مرهم

از نای تو می‌جوشد، از چشم تو می‌رقصد
هر چشمه‌ی جادویی کز دست تو رو کردم

تا راه تو گُل گردد در مقدم رقصانت
از مُشته‌ی اهریمن صد پوچ برآوردم

حلمی سر آن دارد تا ماه نو برخیزد
تو نیز نمان بر در ای همره شبگردم

بادشاها روزگارت نیک و خوش‌فرجام باد
خامشانت گردگردا خانه‌ی بی‌نام باد

گرچه شد شرخانه‌ی ابلیس و دستانش زمین
خیرخواهان را خدا حافظ از این سرسام باد

ای بسا سرّ خوشان پیچیده در اندوه جان
سرخوشان عشق را سرمایه‌ی آرام باد

گر زمانی باده شد از دست و باد آمد به کف
گو چه توفیری که ره از چشمِ چون بادام باد

ساز را باید گرفت و نغمه‌ی فرجام زد
گرچه این بی‌ابتدا را پرده بی‌انجام باد

سوز دل اندوه شوید، جز شعف با ما مران
روضه‌ی اندوهگینان از قماشی خام باد

حلمیا در منزل پنهان سراپا گوش شو
رازهای بی‌سخن در قوس‌نای جام باد

دلبرانند دگر، با دگرانند دگر
از ضمیر زر خود باخبرانند دگر
 
خواب پیمانه گزارند و رفیقان دلند
در طریق دل خود بی‌نظرانند دگر
 
دیده از هیبت جادویی‌شان در حیرت
یا رب آخر به نهان جامه‌درانند دگر
 
صورت آینه از سیرتشان بی‌تاب است
حوریان ازلی، جلوه‌خرانند دگر
 
من نگویم که وفا از دلشان پیدا نیست
باوفایند و ولی عشوه‌گرانند دگر
 
در عیان خامش و امّا به نهان در غوغا
مست از باده‌ی جان، خیره‌سرانند دگر
  
حلمی از خلوتشان هیچ نشانی تو مگو
بی‌نشانند و ولی پراثرانند دگر

تو جان جانان منی، کفری و ایمان منی
رنج منی و توأمان نان منی جان منی
 
دیشب به رویا دیدمت، گفتی که زهد از خود بران
آن کن که من می‌خواهمت، تو گنج پنهان منی
 
گفتم که چون من می‌کنم؟ من خالی‌ام از فعل‌ها
فاعل نی‌ام، حائل نی‌ام، تو فعل و فرمان منی
 
گفتی که تاج و تخت عشق بخشیدمت، حکمی بران
گفتم که حکم من تویی، سلطان و سلمان منی
 
دست مرا بگرفتی و با آن نگاه وهم‌سوز
سوزاندی‌ام، میراندی‌ام، دیدم خرامان منی
 
گردم تو رقصیدی و چرخ از گردشش نومید شد
گفتم خرامانت منم، از چیست رقصان منی؟
 
خندیدی و گفتی دلا من خواستم این گونه‌ات
بر گونه‌ام اشکی چکید، ای اشک درمان منی
 
از صد فلک بگسسته جان، با هم یکی گشتیم و آن
آخر چه دانستم دگر پرگار و میدان منی
 
برخاستم زان خواب خوش، بر چرخ فریادی زدم:
صد دور چرخاندی مرا، صد دور مهمان منی
  
دستم گریبانش گرفت، چرخاندم و چرخاندمش
گفتا که حلمی رحم کن، تو شاه شاهان منی

ای ساز قفقازی بزن از آتش دیرینه‌ها
آنگه به جامی تازه کن نای و دم این سینه‌ها

ای روح آتش بار کن، صوت بمی در کار کن
پایان ببر با عشوه‌ای اندوهی آدینه‌ها

خاموش کن این شعله‌ی بیهوده‌سوز وهم را
از هم گسل این قامت بدقامت پارینه‌ها

ای راه در خود باز کن یک گام نو بر عالمی
یک پرتویی را فاش کن از سینه‌ی بی‌کینه‌ها

این گونه کس را یار نیست، بر آدمی هموار نیست
این ظلمتِ از خار پُر وین کوی پر آذینه‌ها

حلمی سراپا مست شو، ذرّه به ذرّه جام‌جام
بی‌زنگ چون برخاستی فرمان ده از آیینه‌ها

دیدی که دلا چگونه مطرود شدم
مردی بُدم و چگونه مردود شدم
 
آن حلقه‌ی عاشقان که تو می‌گفتی
رفتم وَ در آن سوختم و دود شدم
 
من خاک بُدم، چگونه بر باد شدم
از بود و نبود خود چه نابود شدم
 
آتش زدم این خویشتن خواب‌زده
در مجمر جان عاشقان عود شدم
 
برخاستم از چرخِ نُسَخ‌پیچ عدم
بیدار شدم، روح شدم، رود شدم
 
صد عمر زیان‌دیده بر این خاک گذشت
تا روی تو دیدم همه تن سود شدم
 
از کعبه و آتشکده فریاد زدم
در میکده آن چه عشق فرمود شدم
  
حلمی شدم و نهان دو صد جام زدم
بر فرق پیاله چون کُلَه‌خود شدم