سرای حلمی

امشب چو حق زنده می داده به خیراتی
مست است و خراباتی این روح سماواتی
 
از مغرب پیمانه جان را خبری آمد
آن عالم ناپیدا دیدیم به اصواتی
 
دیدیم همه حلقه در بند و به تاراجند
گفتم که چه باشد این، صد کیش و دو صد ماتی
 
بگذشت سویم پنهان، گفتم به کجا ای جان
پاسخ بده آنم را بنشین تو به ساعاتی
 
بنگر همه در خوابند، بی آینه می‌تابند
خواهند تو بت باشی گردند به طاعاتی
 
گفتا علف هرزند، یک سایه نمی‌ارزند
امّا دم حق باشد این سایه‌ی سقراطی
 
گفتم همه اسرارت بفروخته‌اند اینان
منگند و پریشانند این ملّت قرقاطی
 
گفتا که نه اسراری در خور بگویم‌شان
اینان همه دلشادند با خواب و عباداتی
 
آیند و روند اینان چون خانه‌ی بی‌بنیان
ریزند به تردیدی عمران خراباتی
 
برخاست دو جام آورد، آن حرف تمام آورد
من مست شدم آخر زین حرف نهایاتی:
  
حلمی نهان‌پیما! دنیا به چه می‌ارزد؟
ما را نه غم عالم، نی شادی امواتی

موسیقی: James Newton Howard - Solomon Vandy

یک سیه‌دل ادّعای حق دارد
در خفایی جفای حق دارد

در برون به ریش و دوش عبا
زاری و های وای حق دارد

زهد خود پیش خلق می‌زارد
جرم خود در لوای حق دارد

نفس او چون شریک شیطان است
خلق را ساده جای حق دارد

خاصه باید ز سگ بیاموزد
جغد هم خوش وفای حق دارد

روح اهرمن به شکل انسان‌ است
هر خری که نمای حق دارد

سربه‌توی و عام و بی‌نام است 
هر که او نی‌نوای حق دارد

حلمیا شب به کوی باده بیا
ساغری اختفای حق دارد

موسیقی: Imen Mehrzi - Mahboubi

انسان چو فرو ریزد در پیش خدا خیزد
این هوش فرو سوزد آن هوش به پا خیزد

درویش خدا بودم از دست خدا دادم
از دست خدا می‌ده تا نور و نوا خیزد

من عشق روا کردم تا خویش رها باشد
چون خویش رها باشد بنگر که چه‌ها خیزد

من امر نمی‌دانم من نهی نمی‌دانم
معروف نمی‌خوانم منکر که سوا خیزد

آزادم و سرمست‌ام با جام تو در دستم
پیمان تو چون بستم پیمانه ز جا خیزد

این مستی کشمش نیست هرچند که کشمش خوش
این مستی چشم توست کز حدْقه به نا خیزد

هم باد هم آتش باش، هم تیر هم آرش باش 
دردانه‌ی بی‌غش باش تا ماه فرا خیزد

حلمی به جهان بنگر زیبایی جان بنگر
بازی خوشان بنگر تا رخت عزا خیزد

عقل برو، زوزه مکش، خاک شو
یا که حجاب افکن و چالاک شو

گرچه که چالاکی تو مردن است
یا غم در وقت و قضا خوردن است

تو ملخ جزء‌خوراکی و بس
بنده‌ی بی‌جیره‌ی خاکی و بس

عام ز دست تو به بند و عزا
خاص به اندیشه‌ی تو مبتلا

در سر ابلیس چه پیچیده‌ای
نور ندیده‌ای و نخندیده‌ای 

دیو ظلامی، تو سرشتت بد است
زاده‌ی زندانی و مامت دد است

عشق چو آمد تو دگر پا بچین
دست ادب گیر و به کنجی نشین

طفل شرارت‌زده‌ی بی‌هوا!
عشق چو آمد دگرت نیست جا

عشق بیامد که به رقص آورد
ظلمت صد قرن به یکجا برد

نور دهد، صوت دهد، سورها
تیغ زند گردن صد ادّعا

عشق بیامد تو به قربان عشق
حکم کند مرگ تو دیوان عشق

عشق بیامد دم دیگر مزن
سلطنت عشق ندارد سخن

عشق نوازنده‌ی بی‌منّتی‌ست
قاتل صد دوزخی و جنّتی‌ست

عشق بیامد همه برپا شوید
بال گشایید و به بالا شوید

حلمی

جمعیتِ فکرِ پراکنده اند
خاطره بازند که بازنده اند

نام خدا بر لب و کار هوا
بر خر شیطان همه راننده اند

هم به خرابی همه سو پاکباز
هم به گلایه لبِ جنبده اند

چهره به لبخنده بیاراسته
باطنِ گریانِ فزاینده اند

بی هنرانِ سفرِ‌ حال سوز
بی عملی در پی آینده اند

ثروتشان بابت بی گوهری ست
فخر فروشند که مالنده اند

جمعِ‌ گریزان ز خودِ نازجو
هر سوی عالم نقِ زاینده اند

خنده به لب می کن و این بزم بین
بی هدفان بهر چه پس زنده اند؟!

حلمی از این راه برو کوی خود
تا ابد این خاک ‌وشان بنده اند

موسیقی: The Soul Brothers - Sayida

آدمی از خاک و عاشق از فلک
عاشق آمد تا کند عالم الک
عاشق آمد از گلستان خدا
بی تمنّا، بی تضرّع، بی کلک

حلمی

دوبیتی های حلمی را می توانید در اینجا بخوانید.

و می گویم تنها باید تسلیم بود و بس.

به پیشگاه یار چنین باید رفت:
سرنگون، بی قبا و عبا و کلاه و سرپیچ عقل.
سر باید سپرد، نه بر زمین، بلکه بر آسمان.
کُله کَلّه باید فکنده شود، نه بر چوب رخت هوا، بلکه در گور عزا.

باید خون عقل بر آسمان پاشید و شتافت.
در مذهب عشق، اینت خیرالعمل.

حلمی | کتاب روح

کتاب روح را می توانید در اینجا بخوانید.

آیا معنوی تر از این که دیگران تصوّر کنند معنوی نیستیم؟ آیا شیرین تر از این باخت که تمام هستی خویش تقدیم خدا کرده ایم و باز در طلب باختن ایم؟ آیا بیدارتر از این که دانسته ایم تمام انسان خواب است و ما روحیم بر فراز آدمی اوج گرفته؟ آیا آزادتر از این که در آغوش نامنتهای خدا آماده ی نبردهای بزرگ زندگی شده ایم؟

رنگ باخته، این هیبت نیرنگ باخته، دل باخته، این حادثه ی گل باخته، مال باخته و سال باخته و دبدبه ی امیال باخته، گذشته سوخته و آینده باخته، تو بگو حتّی حال باخته، آیا سبکبارتر، دلبازتر، ساده تر، آماده تر از این؟ آماده ی گذر از تنگناهای سخت و باریکی های بی عبور.

تو برو ای من، برو ای آدمی، ای مردگی! من تو را نمی خواهم. من نیستم که تو را بخواهم، من نیستم که با تو صنم کنم. مرا جنم از تو گذشتن بود و خدام از تو ربود. برو با من غمزه و قلّاشی مکن. برو کلّاشی مکن، که من تو از خود تراشیده ام. من در خدا پاشیده ام. 

دست خدا بگرفته ام، جام خدا نوشیده ام
نادیده ها را دیده ام، ناگفته ها بشنیده ام
با شعله ها پیچیده ام، در شعله ها رقصیده ام
سر در خدا بازیده ام، من در خدا پاشیده ام

حلمی | کتاب لامکان

کتاب لامکان را می توانید در کتابخانۀ دلبرگ بخوانید؛ اینجا. 

عاشقا ظلمت به ما بسیار شد
حال ما بد بود و لیکن زار شد

: تا کجا این دوست دشمن داشتن؟
: تا بدانجا که گریبان پار شد!

: تا به کی این خسته با پا کوفتن؟
: تا بدان روزی که این پا یار شد!

ما به خون زاییده این گلنار بین
از کجا دل دست این دلدار شد!

سر ببین این سینه آتشبار کرد
سینه بین برپاگر صد دار شد

آتشی بر کشته ام افکند عشق
تا نداند کس چه سانم کار شد

از درون کوره چون زایید روح
حلمی از خواب عدم بیدار شد

موسیقی: Arvo Pärt - Trisagion

بی طرفی در طرف خداست.

حلمی
در کتابخانۀ دلبرگ بخوانید. 

موسیقی: سمفونی شماره ۸۸ هایدن

غزل ۴۵۵.

قهر تو در پرده جام لطف توست
این همه آتش، سلام لطف توست

قهر تو بر ناکسان زیباست، هان
این چنین قهر از نظام لطف توست

عشق را هم موکبی بالاترست
هر که را در انتقام لطف توست

هر که را چون می زنی با تیر خویش
دیده ام من از نیام لطف توست

درک قهر عشق بس ناممکن است
هر که را در بار عام لطف توست

سالک خون دیده داند عشق چیست
زخم را داند دوام لطف توست

سوز را جانی بداند چیستی 
کان سوی این هفت بام لطف توست 

دوش بر دوشم کُهی افکند یار
گفت حلمی این طعام لطف توست

منبع: غزلیات حلمی
برای خواندن غزلیات حلمی در کتابخانۀ دلبرگ، روی آن کلیک کنید.

متن ۴۱.

حیرت از این آزمون های شگرف. حیرت! که هر بار یکی به خاک در می غلتد و یکی به اوج افلاک پر می کشد. آن به اوج افلاک پرکشیده منم! آن جام شوکرانِ هر چه درد و اندوه را سرکشیده منم! و چنان آزادم امروز که آواز و آوازه ام در گوش همه افلاک پیچید. 

دیروز باده ات عقل خورد و مست شد. امروز مستی من هزار عقل بیچاره کند. دیروز با عشق نشستم و امروز عاشقان همه گرداگرد منند. دیروز از انسان به روح نگریستم. امروز همه روحم و هزار هزار هزار انسان نتواند که به گردم رسد.

آه چه تاریخی گذشت بر من، چه هزاره های تلخ و شوم و سیاه. چه هزاره هزاره تن و عقل و اثیر و بدن. دیروز آتش تو را دیدم، خود را به کام شعله ها زدم و سوختم. امروز آن پرکشیده ققنوس از میانه ی شعله ها منم!

کجا شادی به گوشه ی عبایم رسد؟ کجا غم گوشه ی کلاهم برشکند؟
ناموس خدایم. عظمت کیهانم. شرف روحم و پیمانه کش جهانم. آن آشنا در این سراچه غربت بی انتها منم!

حلمی؛ کتاب روح؛ مکالمات

برای خواندن کتاب روح در کتابخانۀ دلبرگ، روی آن کلیک کنید. 

نقّاشی: مرگ سقراط، اثر ژاک لویی دیوید