سرای حلمی

عاشقی آغاز کن، آنجا چه‌ای درگیر زهد؟
یک دو جامی باده زن جای دو صد تکبیر زهد

خطّ چشمان تو چون قدقامتم کوتاه کرد
دفتر جان پاک شد از خطّ بدتصویر زهد

آه زین گاوان خود‌شه‌خوانده در هر گوشه‌ای
حلقه‌ها بسیار شد از نظم بی‌تدبیر زهد

مدّعی را مستی اوهام چون خرکیف داد
از پی‌اش بین صدهزاران بنده‌ی تسخیر زهد

اوستاد عشق را بین دکان‌داران مجوی
حلقه‌ها را باز کن فارغ شو از زنجیر زهد

از دم عشّاق جو پیمانه و تسبیح یار
آن زمان نظّاره کن آن حالت تغییر زهد

بی‌شعوران جهان هر لحظه‌ای بر پرده‌اند
دیگر از این حرف بهتر هست در تفسیر زهد؟

هر کسی با هر کسی بنشست و ما با بی‌کسان
بی‌کسانی! بی‌کسانی! هلّه تا تخمیر زهد

حلمی از این خامشی‌ها چلّه‌ی تقدیر سوخت
هم نهایت سرفراز آمد سر تقصیر زهد

چون ذرّه‌ی شادمانه گشتم
بر جان و جهان کمانه گشتم

مُلهم ز خودی ز خود پریده
از خویش بر آستانه گشتم

بی‌خویشتنی به حق رسیده
ساقیِ میِ مغانه گشتم

نی باده که روحِ جان کشیدم
مستانه به رزمخانه گشتم

در رزم سبوی بزم دیدم
بالا زدمش فسانه گشتم

آتش شدم و به خواب حلمی
تعبیرِ خوشِ شبانه گشتم

ای عشق بیا که کارِ آسان نکنم
ای روح بخیز تا که عصیان نکنم

نامردم اگر به وقت مستی دل را
در طایفه‌ی هزاردستان نکنم

در طایفه‌ی هزاردستان جان را
نامردم اگر به سان جانان نکنم

بر قلّه که وقت همچو توفان گذرد 
بیعارم اگر که کار توفان نکنم 

چون باده تویی درِ غریبان نزنم
چون خانه تویی به حلقه اسکان نکنم

آسان نکشم دست ز پیراهن خاک
تا جام منوّر تو رقصان نکنم

حلمی‌ ز سرای پاک آتش چو گذشت
نامردم اگر دمش گلستان نکنم

کاویانی پرچمی در عمق شب
می‌خرامد در عروق شهر تب

تا رسد آن لحظه‌ی سرخ ظهور
در خیال باستانیِ عصب

مردم خفته بخیزد ناگهان
خود بیابد بی‌ وجود و بی نسب

گرد تا‌ گردش چو خود دیوان ظلم
خود به بند و‌ تخته‌ی میر غضب

تا بجوشد خون ز عمق استخوان
تا برقصاند دل و دست طلب

می‌وزد آهسته در نجوای باد
می‌سراید نرم‌نرمان از طرب

نیمه‌ره بر خوابگاه‌‌ کوهسار
ماورای گفت و معنای ادب

دید حلمی شعله‌گون و استوار
کاویانی پرچمی در عمق شب

ای دل دریانشان! دیده به دریا کشان
موج کف‌آلوده بین از نفس عاشقان
 
روز و شب از باده‌ات جام لبالب کشم
شعله کشد زین سبب رنج دمادم ز جان
 
سالک خاموش تو حاضر درگاه توست
هر که بخواند تو را رخ بنماید عیان
 
خاطر مستت مرا راست بدان جا بَرَد
کز شرر سینه‌ام جلوه نمایی نهان
 
کی تو بخواهی مرا نام خدایی دهی؟
فاتح رویای جان! نام رهایی بخوان
 
هر که ندارد دلی مست و پریشان دوست
رخ ننماید بر او پادشه خسروان
 
ثروت اندوه ماه باد ببرده‌ست و آه
شادی مستانه خواه شعله‌زن و بی‌امان
 
حوروَشان ازل چون گذرند از رهی
زان ره آهن‌گداز گام بسوزد چنان
 
سکّه و گنجش مخواه گر تو به ناز عادتی
هر که به ناز آیدش رگ زند و استخوان
 
نعره‌کش آ و خموش، دردکش و خنده‌نوش
زخم و کبودی بپوش چون شه جنگاوران
  
ساقی بحر ازل باز فشانَد غزل
دُرّ گران صید کرد حلمی صاحبقران

چشمی‌ست در نهانی، روزنگه شهانی
آن چشمه‌سار نور و اصوات آسمانی
 
دل در میان نشسته، با دیدگان بسته
از کالبد بجسته در روح ناگهانی
 
از خویش و تن رهیده، در آستان رسیده
دروازه‌ها گشوده زان عشق جاودانی
 
سیمان مرگ بشکست سیمای جان چو دیدم
صوت نهان شنیدم وان نور شهشهانی

رفتیم و مست‌مستان از هست و هیچ رستیم
چون هیچ هست گشتیم زان هستِ نیستانی
 
هرگوشه‌ای وطن شد، جانان چو جان من شد
جان فارغ از بدن شد ز آوای تن‌تنانی
 
در جسم چیست مانی؟ در روح آی و پرکش
هر لحظه در سفر شو در وادی معانی
 
پرواز کن نهان بین تا نام و وصل گیری
پیراهن است این تن، بیهوده خویش خوانی
  
حلمی چو جام بگرفت شعر از نو نام بگرفت
سلطان حق چنین گفت، آن روح باستانی

شطح با ما نیست، اینجا عشق هست
خرق عادت کفر و با ما عشق هست

دل سراپای وجودش راستی‌ست
راستی دیدی که ما را عشق هست

بی‌خطایی نیست در کار سلوک
چون خطا را هم سراپا عشق هست

بی‌خطاپندار را آفات برد
این کمالات خطا با عشق هست

سر زدیم از خویش و افتادیم باز
بعد از این هم رو به بالا عشق هست

کمتر از ما در همه عالم که بود؟
گفت خورشید سجایا: عشق هست!

ای عجب زین شمع خودسوز کمال
آه چشمانش دو دریا عشق هست

رفت روزی دیگر از تقویم عشق
گفت حلمی باز فردا عشق هست

از دست خودم گریزپایم
من زاده‌ی شهرِ هیچ‌جایم

من میر خودم، خدای بنگر
در من که حواله‌ی خدایم

بشکوفه زدم چو از دم دوست
بشنو نفحات مُشک‌سایم

آسوده نی‌ام که خوابگردم
دلداده نی‌ام که دلربایم

چون جرعه زنم ز باده‌ی عشق
بر باد‌ چو باد و بادپایم

حلمی سَیَلان روح می‌نوش
از کِی‌نفسان آریایم

از ستم دلخون شود هر کس که یارای حق است
در دل این صحنه‌ها صد صحنه‌‌ برپای حق است

آفتاب از مشرقِ دیوانه تا آید برون
بر سرش صد پرده‌ها آوار بارای حق است

تا برون خیزد سحر از خیمه‌ی ظلمانی‌اش
صد درفش از نور دل تا صبح رقصای حق است

هر چه دل گوید کنم آن گفته‌ها را خوبتر
دل سرای راستی، سینه اهورای حق است

با ملایک بیختن هست و تبار آدمی
روح را خاکی دگر از نو پذیرای حق است

گر دراز افتاد این ققنوس را برخاستن
نیمروز عشق را حالی سمیرای حق است

زاید این مام کهن امروز صد ققنوسها
آذر دیرینه را امروز مجرای حق است

آتش مهر است این، قلّاب ابراهیم نیست
بوسه‌ای بیدارکُن از کام زیبای حق است

چادر اندوه را بر جان عریان تکّه کن
حلمیا در کار کن تیغی که برّای حق است

این گردش چرخ ناگهانی
این رایحه‌ی خوش‌‌ نهانی

این ره که گذر به هیچ دارد
تا هیچکسان آسمانی

زین خطّه وصال روح پاشد
زین روح دوتن تو هیچ دانی؟

بنشین و مجهّز از میان شو
برخیز که وقت پاسبانی

بادا که کنون به دست آید
بادی ز سرای لامکانی

بر باد و روان به منزل خویش
بشنوده سرود خسروانی

پیمان نویی ز مهر بسته
حلمی به نوای جاودانی

از کوره گذر کردم، جز عشق نیاوردم
آن کوره دم دل بود، این عشق رهاوردم

تو نیز گذر می‌کن از این شب انسانی
می‌سوز و مگو داغم، می‌لرز و مگو سردم

این هیمنه می‌سوزد تا عشق بیفروزد
بی عشق نمی‌گردد این چرخ عدم هر دم

او راه تو بگشاید، این درد نمی‌پاید
این درد از اینت که پالوده شوی از غم

دل سوزِ شکر دارد، از غیب گذر دارد
آن راه دگر دارد تا وصل کند پرچم

هان تا که میندیشی از دوری و مهجوری
این درد که می‌بینی یک آن دگر مرهم

از نای تو می‌جوشد، از چشم تو می‌رقصد
هر چشمه‌ی جادویی کز دست تو رو کردم

تا راه تو گُل گردد در مقدم رقصانت
از مُشته‌ی اهریمن صد پوچ برآوردم

حلمی سر آن دارد تا ماه نو برخیزد
تو نیز نمان بر در ای همره شبگردم

بادشاها روزگارت نیک و خوش‌فرجام باد
خامشانت گردگردا خانه‌ی بی‌نام باد

گرچه شد شرخانه‌ی ابلیس و دستانش زمین
خیرخواهان را خدا حافظ از این سرسام باد

ای بسا سرّ خوشان پیچیده در اندوه جان
سرخوشان عشق را سرمایه‌ی آرام باد

گر زمانی باده شد از دست و باد آمد به کف
گو چه توفیری که ره از چشمِ چون بادام باد

ساز را باید گرفت و نغمه‌ی فرجام زد
گرچه این بی‌ابتدا را پرده بی‌انجام باد

سوز دل اندوه شوید، جز شعف با ما مران
روضه‌ی اندوهگینان از قماشی خام باد

حلمیا در منزل پنهان سراپا گوش شو
رازهای بی‌سخن در قوس‌نای جام باد