سرای حلمی

ای بس عجب که خامان از عشق دم‌زنانند
ترسندگان ز حقّت در صورتت دوانند

بی هیچ نای رفتن از وصل لاف دارند
از تیرها گریزان در حسرت کمانند

از خطّ زنده فارغ، با آنچه رفته عاشق
بن‌بست خودپرستی در کوچه‌ی گمانند

این گونه سالکانی از موسقی گسسته
در خویش تار بسته، خود گفته خود بخوانند

ای خام! راه دور است، برخیز و جاده فرسا
صد پخته از تو خوش‌تر خونیده می‌کشانند

از مرگ باک داری، تو خوی خاک داری
تو عاشقان ندیدی خون رزان چشانند

ما تک به خویش خوانیم، این جمع‌ها ندانیم
این خشک‌ها نگه کن در وقت چون شکانند

گه سبز و گه بنفشی گه زرد و گه عنابی
هرگز منافقان را دیدی که چون درانند؟ 

ای صد عجب که مستان در رنج می‌ستیزند
این شوی و موی‌داران در وهم صلح جانند

وقت سحر جهانم پاشید و عشق فرمود
حلمی بیا که پیران راه صواب دانند

چو به دست هست باده
چه رود ز دست باده 

تو مگو منوش یک شب
همه شب خوشست باده 

ز دمی که روت دیدم
به دلم نشست باده

تو مرا به دست دادی
ز دم الست باده

تو مگو نمیر یک شب
که دمیدنست باده 

همه رهگشاست حلمی 
به ضمیر مست باده 

تو بنوش و دل مرنجان
که ز تو برست باده

بنگر به خلق ترسان، همه کس ز خویش نالان
همه سو دهان گشوده که دهد غذای رحمان

تو به جای خود نشسته به دو دست خودببسته 
تو نداده می‌ستاندی که چنین شدی پریشان

پس ناکسان روانی که چنین حضیض جانی
تو دکان عقل رفتی و شدی دخیل رذلان

ز تو عالم است گریان، ز تو خنده‌ها گریزان
تو برو ز خویش می‌شو تن و دست و پای بی‌جان

تو برو بمیر در دم اگرت سر نجات است
تو برو بمیر ای غم چه کنی به خلق غلیان  

خبرم رسید این شب گذر عظیم دارد
چو دهان خلق شوید ز حروف چرک افشان

به میان شب نشستم که سحر ز حلق گیرم 
سر دیو خلق گیرم بدهم به صبح رقصان 

دو جهان به پای عاشق، همه تن فدای عاشق
بشنو اذان عاشق به دف و حروف چرخان

به سرای وجد برخیز و ز بند خلق وا شو
نه به جز ترانه‌بازان دهد او عبور شادان 

نفسم گرفت زین شب که مرا ز خویش گیرد
به میانه خیز حلمی و به خانه خیز از جان

موسیقی:‌ Max Richter - Path 5

گفت عاقل نان ز آزادی به است
گندم اندوه از شادی به است

بهر بوفان ظلمت شب نعمت است
در خرابی بهرشان صد شوکت است

خلق پندارد که عاقل فکر اوست
خلق با عقل است و این عقلش عدوست

عشق گوید خلق! آزادی بجو
ای گرسنه رشته‌ی شادی بجو

نان رود از کف چو آزادی رود
غم بیاید نان برد شادی رود 

این فکوران بنده‌ی نام‌اند و کام
دلقکان عقل در کوی ظلام

بی‌خردمردان کاهل هر سویند
هر که مستی را دهانش می‌بویند

هر چه بدبختی ز عقل ناقص است
ظلمت عالم ز عقل ناکس است

هر حجابی را که بر سر کرد عقل
خلقتی را ساده منتر کرد عقل

ای خلایق عقل را سنگش زنید
کاسه‌ی پوکِ سر آونگش زنید

تخت و تاجش بر سرش ویران کنید
این شه عریانه را عریان کنید

این خران خاک آزادی‌ستیز
این شرورعقلان آبادی‌ستیز

این زبان‌بازان خوار بی‌سخن
خلق‌خواران، سایه‌بازان کهن

یک تن و در هر دو هیکل چپّ و راست
یک تن‌اند و یک لجن بی کمّ و کاست

گفت عاشق حرف حق: شادی بجو
نان بخواهی هم تو آزادی بجو

حلمی

موسیقی:‌ Adrian von Ziegler - Prophecy

عقل برو، زوزه مکش، خاک شو
یا که حجاب افکن و چالاک شو

گرچه که چالاکی تو مردن است
یا غم در وقت و قضا خوردن است

تو ملخ جزء‌خوراکی و بس
بنده‌ی بی‌جیره‌ی خاکی و بس

عام ز دست تو به بند و عزا
خاص به اندیشه‌ی تو مبتلا

در سر ابلیس چه پیچیده‌ای
نور ندیده‌ای و نخندیده‌ای 

دیو ظلامی، تو سرشتت بد است
زاده‌ی زندانی و مامت دد است

عشق چو آمد تو دگر پا بچین
دست ادب گیر و به کنجی نشین

طفل شرارت‌زده‌ی بی‌هوا!
عشق چو آمد دگرت نیست جا

عشق بیامد که به رقص آورد
ظلمت صد قرن به یکجا برد

نور دهد، صوت دهد، سورها
تیغ زند گردن صد ادّعا

عشق بیامد تو به قربان عشق
حکم کند مرگ تو دیوان عشق

عشق بیامد دم دیگر مزن
سلطنت عشق ندارد سخن

عشق نوازنده‌ی بی‌منّتی‌ست
قاتل صد دوزخی و جنّتی‌ست

عشق بیامد همه برپا شوید
بال گشایید و به بالا شوید

حلمی

دوش در آن مردم راحت‌زده
مصدر جمعیّت عادت‌زده
 
روح به جان آمد و فریاد زد:
مُردم از این جمع عبارت‌زده
 
خسته از آن انجمن من‌پرست
خورده و خاموش و جماعت‌زده
 
بر شدم از دام فلک پرکشان
زان همه خواران حماقت‌زده
 
ننگ بر این من که مرا تن‌ کشد
در فلک تنگ حجامت‌زده
 
سوی خدا می‌روم و در خدام
تا که چه فهمد تن غارت‌زده
 
من نه چو وعّاظ برم در میان
حرف خداوند تجارت‌زده
 
حلمی افسانه‌ام و فارغم
از دد و دیوان اشارت‌زده 

موسیقی: ژائوزه - ستارگان در چشمان بسته‌ام

سخت است آسان گشتن‌ات
از سر سوی جان گشتن‌ات
باری چو سدّ دل شکست
یعنی به جانان گشتن‌ات

حلمی

آه از این پس همه آواره ایم
زخمی و بی خانه و بی قاره ایم
آمده یارم چو به قلّاب و تیغ
یعنی از این پس همه بیچاره ایم

حلمی

چنین راهی که ققنوسان بزاید
هزاران تن بگیرد جان بزاید

چنین ماهی که خون از دل فشاند
بگیرد هر چه این تا آن بزاید

چنین وصلی مرا تا صبح رقصید
مپنداری که شب آسان بزاید

به شیطانی که تیغ عشق دارد
دلی دادم که الرحمن بزاید

بزاید تا بزیَد تا بپاید
به پاییدن چه خون افشان بزاید

بدین ساعت که جان از رنج توفید
شه ام گفتا شبان این سان بزاید

شبان گشتم که از صد شب گذشتم
شبانی این چنین توفان بزاید

به حلمی گفته بودم عشق این است
نهایت هم شبی جانان بزاید

موسیقی: Ash - Mosaïque

آدمی از خاک و عاشق از فلک
عاشق آمد تا کند عالم الک
عاشق آمد از گلستان خدا
بی تمنّا، بی تضرّع، بی کلک

حلمی

دوبیتی های حلمی را می توانید در اینجا بخوانید.

عاشقا ظلمت به ما بسیار شد
حال ما بد بود و لیکن زار شد

: تا کجا این دوست دشمن داشتن؟
: تا بدانجا که گریبان پار شد!

: تا به کی این خسته با پا کوفتن؟
: تا بدان روزی که این پا یار شد!

ما به خون زاییده این گلنار بین
از کجا دل دست این دلدار شد!

سر ببین این سینه آتشبار کرد
سینه بین برپاگر صد دار شد

آتشی بر کشته ام افکند عشق
تا نداند کس چه سانم کار شد

از درون کوره چون زایید روح
حلمی از خواب عدم بیدار شد

موسیقی: Arvo Pärt - Trisagion

دوبیتی ۹۶۷.

آنچه ببینی میان جنبش فرخندگی ست
مذهب آزادگی، راست خود زندگی ست
ملک شعف آمدی، رخت عزا دور ریز
وقف شو در کار ما کاین ره بخشندگی ست

حلمی
خواندن دوبیتی های حلمی در کتابخانۀ دلبرگ. اینجا.