سرای حلمی

به صد هزار آینه مرا به صد هزاره بین
طلوع عاشقانه را تو صدهزار باره بین
 
تو جسم خاک بینی‌ام، منم عنان آفتاب
نهان صدا بزن مرا، شبانه آشکاره بین
 
سرود باده می‌زنم به زخمه‌ی پیاله‌ها
به شب چو مست می‌روی مرا به جان ستاره بین
 
مرا خراب بینی و سفیر بی‌کرانه‌ها
چه مانده‌ای به ناکجا؟ بیا مرا دوباره بین
 
الا تو روح مستطاب به جان خفته در حجاب
به روشنی بی‌حساب بیا مرا نظاره بین
 
به حرف تام و صوت و نام بیا بگیرمت ز دام
بگو سلام و عشق را تو صدهزار کاره بین
  
به خاک حلمی قریب گذر چو می‌کنی دمی
فرشتگان عشق را به سجده‌ی هماره بین

باز همان شاه و گداییم ما
باز یکی‌ایم و سواییم ما

چرخ چو دوری بزند باز هم
بی تو پی بند و هواییم ما

دست تو باید بزند قیدها
ورنه به اقیاد قضاییم ما

باز یکی نام و یکی نامجو
بی تو به کلّی به خطاییم ما

صوت تو چون در رگ آواز نیست
تارزن ختم و عزاییم ما

مفتخرانیم به هیچی نو
بس که به تقلید دغاییم ما

ملّت اندوهی پر های و هوی
بنده‌ی اقطاب ریاییم ما

واعظ مغرور فتوحات خویش
هیچ نکردیم و به جاییم ما

حرف خدا حرف نو و کهنه نیست
گوش کن این قصّه کجاییم ما

هیچ مرو دوست سوی غرب و شرق
چون که سر گنج خداییم ما

حلمی از این میکده‌ی راستی
هیچ کسی دید چراییم ما؟

چه کنم که از تو گفتن همه کار و بار من شد
سخن تو آفتاب و قمر و عیار من شد
 
به گزافه نیست این حرف که فلک ز توست رقصان
ز تو جانِ جان سرودن همه افتخار من شد
 
ز تو جمع دوستداران درِ آسمان گشودند
فلک دلت نگارا همه سو دیار من شد
 
خبر تو بود اوّل که ز باد منتشر گشت
همه عالم از تو گفتن ز نخست کار من شد
 
چو به شام آفتابیت سر سفره‌ات نشستم
به سحر زمین گرفتم وَ فلک ناهار من شد
 
چه کند دلم که گنج تو به جان خسته دارد
همه رنج عشق بردن ز تو پاسدار من شد
 
قلم از تو حرف از تو، سینه‌ی تو این دم از تو
همه تو، چه دارم از خود که به جز تو یار من شد؟
 
ز تو بود هر چه گفتم که جهان به جز تو هیچ است
همه از تو یار گفتن غم آشکار من شد
 
حلمیا چو راز گفتی ز شکوه حرف و معنا
غزل تو تا جهان هست همه یادگار من شد

در میان برف و طوفان زیستن
نیک باشد با حریفان زیستن

راهْ صعب و پای سنگ و خانه دور
رهرویی شوریده زین سان زیستن

ماه در کف، چشم در جان دوخته
سایه را وا داده،‌ با آن زیستن

بی رفیقان تک به دریای عدم
با غریبانی بِه از جان زیستن

ساز دارد روح با خود راستی
با نوایِ سوزِ پنهان زیستن 

باک را بایست در مِی سوختن
تا توان چون شعله رقصان زیستن

با حقیقت خویشتن آراستن
فارغ از شرع زبونان زیستن

خوش‌خوشان، قانون خود، معنای خود
ماورای حدّ انسان زیستن

بر زمان پتک خموشان کوفتن 
بر زمین با مهر جانان زیستن

همچو حلمی آخته از کام عشق
در شبی از نیزه باران زیستن 

بی گمان باید که در ارّابه‌ی طوفان شدن
درگذشتن ز آب و نان و سوی جانِ جان شدن

زیر بار حرف مردم ای دل تنها مرو
چون که تنهایی بِه از همرنگ نااهلان شدن

قلب باید ریشه‌ی نااستواری بر کَنَد
نی که چون افلیج‌عقلان کوچه‌ی لنگان شدن

روز باید شیره‌ی شب‌ها ز خود جاری کند
با نسیم خواب‌ها باید که هم‌سکّان شدن

روح باید تاج و تخت عقل را در هم زند
بی زمان باید که سربازیده‌ی جانان شدن

هر که از هر جا رسد در کعبه‌ی پنهان خوش است
تا چنین پیدا شدن خوش باد این پنهان شدن

در سحر وصلش نکو باشد ولی نیکوتر این
عصر غیبت این چنین پیمانه‌ی ایشان شدن

هر زمان فوّاره‌ی عشّاق را سرچشمه‌ایست
ابر باید گشت و تا سرچشمه چون باران شدن

رازهای عشق را حلمی به کنج سینه دوخت
زخم‌های باستانی راستی درمان شدن؟

با سرکشان نشستم تا جان ز تن بر آرم
آن جامه‌ها بپوشم، این پیرهن در آرم

شهلای شهر جادو در خواب دوش دیدم
گفتا تو همّتی کن، من نیز لشکر آرم

هر سو نظر فکندم جز دشمنان ندیدم
پس تیغ در کشیدم این قصّه‌ها سر آرم

این چرخ هشت و چاری وین گردش نزاری
یک آن چو پر بگیرم در روح پرپر آرم

هستی دمی نیرزد،‌ شرمم چنین نشستن
باید به وصل دیگر عزمی تناور آرم

از آدمی نخیزد یار نجات گشتن
من خود اسارت خود در خویش آخر آرم

درویش خویش گشتم تا نام دوست گیرم
هر نام چون بدادم زین گفت بهتر آرم

حلمی به کار مستی باید شکار رفتن
شاید که صید حیران تا جام احمر آورم 

دل به سان قبله‌نماست، سوی تو نشانه می‌گیرد
آدمی غریبه می‌یابد، در تو آشیانه می‌گیرد

ای دریغ روزگارانی که نماز عقل می‌خواندم
حالیا به مذهب عشق دل ره ترانه می‌گیرد

ای جهان ببین که چشمانم سوی عالمی دگر دارند
جان من ز بهر اسبابت نی دگر میانه می‌گیرد

ای زمین ز چرخ دیرینت رستم و به روح برجستم
ای زمان ببین که پروازم سمت بی‌کرانه می‌گیرد

با تو مردم زمانه کجاست ای دل خدای‌گونه‌ی من 
تو برو رهایی‌ات خوش باد، مردمت بهانه می‌گیرد

حلمیا ز چرخ ویرانی دل کن از طریق پیشانی
پشت سر جهان روحانی با تو راه خانه می‌گیرد

وقت شب، سوسوی دم، در کوی بی‌سوی عدم
چاره شد کار خوشان در هشتِ ابروی عدم

شد سزا را ناسزا، هم ناسزا را صد سزا
هی‌هی چوب ددان شد نیست با هوی عدم

ای خوشان با ناخوشان! امشب شب پرواکُشان
شیر وحشی رام بین با بوس آهوی عدم

های من در نای می در گردش یاسای می
خواب بُد مستی و در رویا بشد کوی عدم

مست، بیدار آمد و زاهد نه لیکن این پلشت
بی شریعت نوش باید جام دل‌شوی عدم

حضرت وقت خودم در وقت نابرپای دل
ملحدانه وصل با حق من خداجوی عدم

حلمی از اسرار حق زان توش و زاد ماه گفت
با مسیحان، شام دل، در برج و باروی عدم

آه بس آفت از این حضرت و آقا گفتن 
راه پایین زدن و حضرت والا گفتن

وه که زین گفت عجب سمّ و بلایا خیزد
پوچی خویش به هر گوش و زوایا گفتن

این همه نقل که از سایه‌ی نیکان دارند
وین همه قول به پیدا و خفایا گفتن

جان تو خسته نشد زین همه ورّاجی‌ها؟
زان دهان کف بنیامد ز سجایا گفتن؟

تو چه‌ای پس تو که‌ای در ره بالارفتن؟
تو به پندار خوشی زین همه هاها گفتن؟

ای عجب دوزخ از این قوم به تک بگریزد
دیو و دد جامه درد زین همه بیجا گفتن

پشت منبر به در آمد به بیابان گم شد
که دگر هیچ نبیند ز پر و پا گفتن

حضرت حق به دمی نادم از این خلقت شد
که تویی بنده چنین پست ز پروا گفتن

تلخ خندید دل خسته ز ویرانی‌ها
حلمی و جام می و این همه رسوا گفتن

موسیقی:‌ Francesco Cavalli - La Rosinda, Act3

عشق آمد و خانه‌ای نو بنیان افکند
طرح دگری به خانه‌ی جان افکند

زان پیش‌تری که قلب میدان گیرد
صد زلزله این سلسله‌جنبان افکند

عشق آمد و روزگار ما دیگر شد
آن «بر همه زن» بت زد و انسان افکند

از کاج بلند خواب ترسایی‌مان
شقّ‌القمری به شهر احزان افکند

بر برجک شب شهاب گیسو بگشود
زان حقّه سپس صلای طوفان افکند

چون خلق پریشان شد و سیمایش دید
خود صاعقه‌زن به خاک پنهان افکند

حلمی چو ز خانه‌های رخشان می‌گفت
خود را به سفینه‌های رخشان افکند

تو به فردوست رو ما را واگذار
من به دوزخ می‌روم دیدار یار

بنده‌ی دیروز و فردایی و ما 
سالک این حال ناب مشکبار

فرش عقلت گر چه پر نقش است لیک
عاقبت دارت زند نقش و نگار 

عقل را با عدل چون آمیختی
آنچه در دست است جامی زهربار 

جام تو نوش تو بر خلقش مزن
ظلمت خویشت مکن بر کس نثار

کودکی و زاری و پیچیدگی
سادگی و پیری و مستی و کار 

چوبک امر تو بر آتش زدم 
دوش در معراج سرخ بی‌قرار

گفت حلمی ساده کن این کار را
ساده کردم در شبی این کار و بار

از روح خرد خیزد، از عقل حسد خیزد
هر چه تو برانگیزی از جان سبد خیزد

از شر چو بپرهیزی شر از سر خیر آید
با خیر چو آمیزی خیر از سر بد خیزد

از خیر و شرت وا شو تا ذرّه‌ی دل باشی
چون ذرّه‌ی دل رقصان از رقص صمد خیزد

این سنّ و عدد هیچ است، تو گرد زمان گردی
از دوش زمان‌گردان این سنّ و عدد خیزد

خواندند تو را جایی، لیکن تو نمی‌آیی
از روح گریزانی پس از تو جسد خیزد

تو خاک بلاخیزی، عزمی که سوا خیزی
از عزم سواخیزان دل کوی ابد خیزد

حلمی ز میان پاشید تا ضرب خوشان بشنید
تو بزم خوشان می‌جو تا از تو لحد خیزد

موسیقی: نیکلاس پاشبرگ - سفر بین دنیاها | قطعۀ پیانو امبینت